Kur’an-ı Kerim’de “Haram Aylar” şeklinde vurgulanan terkipte yer alan aylarda, bereketli ve faziletli bu zaman dilimlerinin başında gelmektedir. Bu mübarek aylardan biri olan Receb-i Şerif ayını, Regaip ve Miraç geceleriyle beraber geride bıraktık. Takvim sırasına göre Recep-i Şerifi müteakip müşerref olduğumuz hicrî ayların sekizincisi olan Şaban-ı Şerif ayı da muhtevasında pek çok fazileti barındıran müstesna bir aydır. Şaban ayı takvimi, bu ay içerisinde neleri nasıl ve ne zaman yapacağımızı belirler.
Bu mübarek ayın adına kökeni ve tarihi açısından bakıldığında; Araplar tarafından, İslâmiyet’ten evvel de mukaddes sayılan bir ay olduğu, bazı tarihî kesitlerde farklı şekillerde adlandırıldıktan sonra artık “Şaban” şeklinde anılmaya başlandığı görülmektedir. Peygamber Efendimizin (SAV) de bu ayı “Şaban” şekilde anmayı tensip buyurduğu ve hicrî takvimin teşekkülüyle birlikte takvimdeki yerine de bu adla kaydolunup günümüze kadar da bu şekilde intikal ettiği anlaşılmaktadır.
Şaban ayı, hicrî takvime göre Ramazan-ı Şerif’ten bir önceki ay olması hasebiyle bu mübarek mevsime bir nevi hazırlık niteliği taşımaktadır. Şaban ayı önemi yapılan ibadetlerle ortaya çıkar. Tutulacak oruçlar ve sâir nafile ibadetler bu aydan başlanarak artırılmalı, böylelikle Ramazan-ı Şerif’ten en iyi şekilde müstefit olmaya yönelik ön hazırlıklar tamamlanmalıdır.
Üç ayların ikincisi ve Hicri yılın sekizinci ayı olan Şaban ayı 31 Ocak 2025 ( 1 Şaban 1446) Cuma günü itibariyle başlar. Şaban ayı hangi ay olarak baktığımızda 2025 yılında miladi takvime göre Şubat ayı içerisinde ihya edilecektir.
Üç ayların ikinci ayı olan Şaban, 28 Şubat 2025 Cuma'yı Cumartesi gününe bağlayan gece bitiyor. Hicri takvime göre 1446’ya tekabül eden bu mübarek aydan sonra Ramazan ayı geliyor.
Şaban ayının 15. günü yani gecesi Hicri takvime göredir ve bu gece Berat Kandili gecesidir. Yani 13 Şubat 2025 Perşembe Şaban-ı Şerif ayının 15. gecesidir.
İslam alemi için önemli kabul edilen üç aylar 1 Ocak 2025 Çarşamba günü Recep ayı ile başlamış oldu. Müslümanlar, Üç Aylar’da ibadetlerini eksiksiz olarak yerine getirmek istiyor. Recep, Şaban ve Ramazan aylarından oluşan Üç Aylar’da, Şaban Ayı 31 Ocak Cuma başladı. Şaban Ayı sonrasında Ramazan Ayı ile oruçlar tutulmaya başlanacak. Şaban ayı fazileti de yapılan ibadetlerden gelir.
İlâhî feyz ve bereketin yeryüzünü şenlendirdiği bu mübarek ay, mü'minler için en kârlı ve kazançlı fırsattır. Çünkü Şâban'ın değer ve kıymetini arttıran en önemli tarafı, diğer aylara göre (Ramazan hariç) yapılan her amelin ve ibadetin sevabının üç yüz kattan fazla oluşudur. Diğer vakitlerde kılınan bir rekât namazın sevabı on ise, Şaban ayında üç yüzden fazladır. Okunan her bir Kur’an harfi için üç yüz Cennet meyvesi vardır.
Haram aylardan olan Recep-i Şerif ayında insanlar ibadetleri artırıp Şaban-ı Şerif ayının ise özellikle ikinci yarısında Ramazan-ı Şerif’e hazırlık maksadıyla rehavete kapıldıkları görüldüğünden Peygamber Efendimizin (SAV) Ashabını bu konuda “Bu Şaban ayı, Recep ve Ramazan arasında kalan, insanların gaflet ettikleri bir aydır. Hâlbuki Şaban ayı amellerin, âlemlerin rabbine yükseltildiği bir aydır…” şeklinde ikaz ettiği ve Ashâb’ının bu mübarek ayı ihya edip etmediğini kontrol ettiği rivayet edilmiştir.
Şaban ayı namazı bu güzel zaman dilimleri içinde yapılacak ibadetlerden biridir. Şaban-ı Şerif ayı faziletli bir ay olduğundan onda işlenecek olan Salih amellerden hâsıl olan sevaplar katbekat katlanacaktır. Dolayısıyla bu ay içinde oruç başta olmak üzere, nafile ibadetlere ağırlık verilmeli ve ihtiyaç sahipleri gözetilmeli ve dinî müesseseler sadaka-i cariye ile desteklenmelidir.
Hz. Ayşe validemiz 'Peygamberimiz Şaban ayında bazen o kadar oruç tutarlardı ki biz Peygamber Şaban ayının tamamını oruçlu geçirecek zannederdik. Bazen de bu kadar tutmazlardı' derdi.
Bu sebeple alimler, özellikle Şaban Ayı’nın oruçla karşılanmasının iyi olacağını belirtiyor. Şaban ayı orucu tutmak Allah (c.c) rızasını kazanmaktır, sevaptır.
Şaban-ı Şerif’te Üç Gün Oruç:
Şaban-ı Şerif ayında üç gün oruç tutmanın fazileti hakkında şöyle buyrulmuştur: “Şaban, cehennemden bir kalkandır. Bana kavuşmak isteyen üç gün de olsa onda oruç tutsun.”
Şaban-ı Şerif Ayı’nın İlk ve Son Perşembe Oruçları:
Ebû Abdillâh el-Hubeyşî (Rahimehullâh)ın rivâyet ettiği bir hadis-i şerifte şöyle varid olmuştur: “Şaban’ın ilk ve son perşembesini oruçlu geçireni, rahmeti ile cennete girdirmek Allah Teâlâ üzerine bir hak olur.”
Şaban-ı Şerif’in Başında, Ortasında ve Sonunda Üç Gün Oruç:
“Her kim Şaban’ın başından, ortasından ve sonundan üç gün oruç tutarsa, Allah-u Teâlâ ona yetmiş peygamber sevabı yazar. Allah-u Teâlâ’ya yetmiş sene ibadet etmiş gibi olur. O sene ölürse şehit olarak ölür.”
Şaban-ı Şerif ayı içerisinde Rasûlüllâh (SAV)e 70.000 kere hangi sîga ile olursa olsun salavat-ı şerife okumak müstehab görülmüştür.
Şaban-ı Şerif ayının her on gününde bazı hususi zikirleri okumak da müstehabdır. Şöyle ki ilk on gününde her gün 100 defa tesbihat vardır:
“Ya Latif!” (Ey kullarına karşı lütufkâr olan)
İkinci on gününde her gün 100 defa:
“Ya Aziz!” (Ey hiç mağlup olmayacak yegâne güç sahibi)
Üçüncü on gününde her gün 100 kere:
“Ya Rezzak!” (Ey bolca rızık ihsan eden) diye zikredilir.
İçinde Regaip, Miraç ve Berat kandilleri ile Kadir Gecesini bulunduran mübarek üç aylar başladı.
Şaban ayı, İslamiyet'te önemli aylardan biridir ve Ramazan ayının habercisi olarak bilinir. Kur'an-ı Kerim'de Şaban ayı hakkında doğrudan bir ayet yer almasa da, bu ayın önemine işaret eden dolaylı ayetler bulunmaktadır. Örneğin, dinimizin önemli hükümlerinden olan kıblenin Kâbe’ye çevrilmesi, Şaban ayında gerçekleşmiştir.
"Biz senin, yüzünü göğe doğru çevirdiğini elbette görüyoruz. İşte şimdi kesin olarak seni memnun olacağın kıbleye döndürüyoruz. Artık yüzünü Mescid-i Harâm tarafına çevir; nerede olursanız olun yüzünüzü o yöne çevirin. Kuşku yok ki kendilerine kitap verilenler bunun rablerinden gelmiş bir gerçek olduğunu elbette bilirler. Allah, onların yaptıklarından habersiz değildir." (Bakara Suresi 144. Ayet)
Şaban ayı ile ilgili hadisler bulunur. Üç aylarlar ilgili Peygamber Efendimizi bir kaç hadisi şöyle;
Şaban ayının faziletiyle ilgili üç hadis-i şerif:
(Şaban, öyle faziletli bir aydır ki, insanlar bundan gâfil olurlar. Bu ayda ameller, âlemlerin Rabbine arz edilir. Ben de amelimin oruçluyken arz edilmesini isterim.) [Nesaî]
(Ramazandan sonra en faziletli oruç, Şaban ayında tutulan oruçtur.) [Tirmizî]
(Şaban'da üç gün oruç tutana, Allahü teâlâ Cennette bir yer hazırlar.) [Ey Oğul İlmihali]
Receb ayının faziletiyle ilgili birkaç hadis-i şerif:
(Haram aylar, Receb, Zilkade, Zilhicce ve Muharremdir.)[İbni Cerir]
(Haram aylarda Perşembe, Cuma ve Cumartesi günleri oruç tutana iki yıllık ibadet sevabı yazılır.) [Taberani]
(Haram aylarda bir gün oruç tutup bir gün yemek çok faziletlidir.)[Ebu Davud]
Şaban ayının ilk on gününde bir defa:
Allâhümme bârik lenâ fî Recebe ve Şaban ve belliğnâ Ramazân vehtimlenâ bil-îmân ve yessirlenâ bil Kur’ân.
Ardından 100 defa:
Subhânallâhi’l-Latîf Celle şanüh.
Şaban ayının ikinci on gününde bir defa:
Allâhümme bârik lenâ fî Recebe ve Şaban ve belliğnâ Ramazân vehtimlenâ bil-îmân ve yessirlenâ bil Kur’ân.
Ardından 100 defa:
Subhânallâhi’r-Razzâk Celle şanüh.
Şaban ayının üçüncü on gününde bir defa:
Allâhümme bârik lenâ fî Recebe ve Şabân ve belliğnâ Ramazân vehtimlenâ bil-îmân ve yessirlenâ bil Kur’ân.
Ardından 100 defa:
Subhânallâhi’l-Azîz Celle şanüh.
Resul-i Ekrem Efendimiz (SAV) diğer aylara göre bu ayda daha çok ibadet ve taatte bulunurlardı.
"Şaban benim ayımdır."
"Şaban günahları temizleyendir" buyurarak kadrini yüceltirdi.
Recep ayı geldiği zaman da "Allah’ım, Recep ve Şaban (ayını) bize mübarek ve bereketli kıl" buyururdu.
Böylece dua ve niyazlarında bu ayların kudsiyetini dile getirmişlerdir.
Peygamberimizin Şaban ayına gösterdiği bu hürmetin bir sebebi de devamında gelecek olan Kur'ân ayı olan Ramazan'dan dolayı idi. Hz. Enes'in rivayetine göre, Peygamberimizden sual ederler:
"Ya Resulallah, Ramazan'dan başka en faziletli oruç ayı hangi aydadır?"
Bu soruya Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselam,
"Ramazan'ı tazim için (Ramazan hürmetine) Şâban'da tutulan oruçtur" cevabını verirler.
Şaban ayında yapılan ibadetler, Ramazan’a hazırlık anlamı taşır ve kişinin manevi hayatını güçlendirmesi için bir fırsat sunar. Sünnet, Peygamber Efendimizin (S.A.V) yaptığı ve ümmetine de yapması için miras bıraktığı şeylerdir. Şaban ayı sünnetleri ise diğer aylara göre yoğunluk kazanmış halidir.
Şaban ayı, Hz. Peygamber'in (S.A.V) sık sık oruç tuttuğu ve ibadette daha fazla gayret gösterdiği bir aydır. Bununla ilgili hadislerde de Şaban’ın faziletine vurgu yapılmıştır:
"Şaban, Recep ile Ramazan arasında insanların gaflet ettiği bir aydır. Bu ayda ameller Allah’a yükseltilir. Ben de amelimin oruçluyken Allah’a arz olunmasını isterim." (Nesai, Sıyâm, 70)
Peygamber Efendimiz’in (S.A.V) Şaban ayındaki sünnetleri şu şekildedir:
Nafile oruç tutmak,
Berat Kandili’ni ihya etmek,
İstiğfar ve salavatı artırmak,
Sadaka vermek,
Kur’an okumak,
Nafile ibadetleri artırmak.
Biz, bu güzelliklere ek olarak Allah Resulüne salat ve selam getirebiliriz.
Diğer Yazılar
TÜM YAZILARI OKU